اولین باری که پای یک فوتبالیست با نامی غیر از نام های فارسی به فوتبال کرمان باز شد، در ابتدای دهه هشتاد شمسی بود. در روزهایی که یک آژانس بین المللی فروش بازیکنان فوتبال که به تازگی کارش را در ایران آغاز کرده بود، کار خارق العاده ای در فوتبال کرد و یک اتوبوس از بازیکنان نیجریه ای و کامرونی به ایران فرستاد تا شهر به شهر در کشور با تیم های مختلف بازی دوستانه کنند و از این طریق مربیان تیم های ایرانی با دیدن بازی این بازیکنان، نسبت به جذب آن ها اقدام کنند....!

این تیم اولین تیم سیاه پوست فوتبالی بود که کرمان آمد و برابر مس بازی کرد و از جمع آن ها سه بازیکن سیاه پوست به این تیم جذب شدند تا اولین فوتبالیست های غیر ایرانی تاریخ فوتبال کرمان لقب گیرند.... این بازیکنان سیاه چرده اولین بازیکنان خارجی بودند که پا در فوتبال ایران گذاشتند اما پس از این طلسم شکنی و تا قبل از سقوط مس به لیگ یک که به قانون منع جذب بازیکن خارجی دچار شد، انواع واقسام چشم های رنگی با پوست های مختلف به کرمان آمدند ودنبال توپ دویدند...

مس کرمان در همان اواخر دهه هفتاد و سال هایی که در لیگ یک فاجعه بار ان سال ها بازی می کرد، آنقدر بنیه خوبی داشت که آژانس های ترانسفر بازیکن را برای فروش نفر به این باشگاه مشتاق کند. بعد از صعود مس به لیگ برتر مشخص بود که این اتفاق در ابعادی وسیع تر رخ خواهد داد و حضور 20 بازیکن خارجی در تیم فوتبال مس در 8 سال حضور این تیم در لیگ برتر، خودش از علاقه این باشگاه برای استفاده از بازیکنان چشم رنگی حکایت داشت.

بازیکنانی که خودشان یک پا دفترچه خاطرات بودند و به واسطه همین نام غیر فارسی که یدک می کشیدند، چه خوب بودند و چه بد، دنیایی از حرف و تحلیل پشت سر خود داشتند به خصوص اینکه مبالغ دریافتی آن ها معمولا به دلار حساب می شد و از همین رو در شرایط طبیعی هم چند برابر بازیکنان داخلی محاسبه می شد. هرچند در همان سال ها دلار سه هزار تومانی هم برای جیب ایرانیان بسیار بزرگ بود چه رسد به دلار چهارده تومانی این سال ها...

از جمع این 20 بازیکنی که از سال 85 تا 92 به مس آمدند، برزیل با 8 بازیکن درصدر کشورهای وارد کننده فوتبالیست به کرمان بوده است. پس از آن کشورهای حوزه دریای بالکان و صربستان با 5 بازیکن در رده دوم قرار دارد. عراق، ارمنستان، آفریقا، اروگوئه و سوئد دیگر کشورهایی بودند که فوتبالیست های تبع آن کشورهای این شانس را داشتند که زدن زیر توپ را زیر آسمان کرمان تجربه کنند.

لوسیانو ادر ادینهو: بدون شک جزو بهترین فوتبالیست های خارجی تاریخ فوتبال ایران محسوب می شود. بازیکنی که در نیم فصل دوم لیگ 85 به مس کرمان آمد و اصلا هم قرار نبود بازیکن بزرگی باشد. ادینهو بعد از دو بازی ضعیف برای مس کرمان مصدوم شد و همه منتظر دیپورت شدن او از مس بودند اما گلزنی او در آخرین بازی فصل برای مس برابر سپاسی سبب شد که او برای فصل بعد حداقل قراردادش حفظ شود. ادینهو موثرترین بازیکن خارجی تاریخ فوتبال مس نیز بود و همین حالا هم جزو اسطوره های تیم فوتبال مس محسوب می شود. او بهترین گلزن تاریخ تیم فوتبال مس نیز محسوب می شود و در حضور 5 فصله اش در تیم مس کرمان با 55 گل زده برای این تیم، آقای گل تاریخ مس در لیگ برتر است. شاید هیچ خارجی دیگری هم روی دست او در تاریخ فوتبال مس پیدا نشود.

نیک سوزامورا: بازیکن برزیلی که هواداران مس بیشتر او را به واسطه بازی های مس در لیگ یک فصل 84 که به صعود مس بع لیگ برتر انجامید او را  به خاطر می آورند. نیک در صعود تیم نادر دست نشان به لیگ برتر نقش زیادی بازی کرد و هرچند در فصل بعد و در رقابت های لیگ برتر هم دو گل برای مس به ثمر رساند اما فرهاد کاظمی به او اعتقادی نداشت و علی رغم سطح فنی خوبی که داشت از مس رفت.

آدریانو آلوز: او هم یکی از برزیلی های خوب فوتبال ایران بود که به خصوص در استقلال اهواز گل های حساسی برای این تیم به ثمر رساند. در اولین سالی که مس به لیگ برتر رفت، آلوز به مس آمد و 6 گل هم برای این تیم به ثمر رساند اما این بازیکن بیشتر از اینکه با گل هایش شناخته شود، با حاشیه و بداخلاقی هایش در کرمان یاد می شود. آلوز عملکردی متوسط در بین خارجی های مس داشت.

علاعبدالزهرا: بازیکنی که در سال گذشته به واسطه بازی ایران و عراق و مسائل مربوط به محرومیتش، حسابی در فوتبال ایران سروصدا کرد، در لیگ 85 برای اولین با بازی در مس کرمان نامش را در فوتبال ایران مطرح کرد. بازیکنی که از نظر فنی سطح خوبی داشت و 3 گل هم برای این تیم به ثمر رساند ولی او هم آنقدر حاشیه داشت که در نهایت بعد از یک درگیری سنگین و در حالی که دهانش پرخون بود مجبور به ترک کرمان شود!! آخرین خاطره ای که از او در ذهن فوتبال ایران مانده است بازی های جام ملت های آسیا چهار سال قبل در استرالیا بود که فوتبال ایران به واسطه مجوز بازی او تلاش زیادی انجام داد تا از حذف برابر عراق جلوگیری کند که ناکام ماند.

خلدون ابراهیم: بازیکن عراقی که در موج گسترده بازیکنان عراقی که در سال 86 به ایران آمدند، به تیم مس اضافه شد و یکی از ضعیف ترین بازیکنان خارجی شاغل در فوتبال مس محسوب می شد که حتی به اندازه نیم فصل هم برای مس نتوانست بازی کند.

پائولو زالترون: مهاجم فرصت طلبی بود که گل های بسیار حساسی را برای مس به ثمر رساند و در بین بازیکنان خارجی بیشترین ماندگاری را در بین بازیکنان خارجی در مس داشت. او چهار فصل در مس بازی کرد و 19 گل هم به ثمر رساند. او در باشگاه های آسیا نیز دو گل حساس برای مس ثبت کرد اما آنچه که سبب شد امروز از بازی های درخشان زالترون برای مس کمتر یاد شود، بازی های به شدت ضعیفی است که او در آخرین سال حضورش در مس ارایه کرد و در طول کل فصل فقط یک گل برای این تیم به ثمر رساند. ولی نباید فراموش کرد که او در چهار فصل قبل عملکرد خوبی در خط حمله مس داشت.

جراردو مورالس: بازیکن اروگویه ای که فرهاد کاظمی خیلی به او اعتقاد داشت و اتفاقا از نظر فنی سطح خوبی هم داشت و یک هافبک بازیساز باهوش بود. او سه گل هم برای مس به ثمر رساند و با دو گلی که در بازی مس و پگاه گیلان به ثمر رساند یک خاطره ماندگار از خود ثبت کرد. جالب اینکه مورالس اولین بازیکن مس هم محسوب می شود که در ورزشگاه باهنر برای مس گلزنی کرده است. با آمدن قلعه نویی به مس، مورالس هم تمام می شود و دیگر بازی به او نمی رسد.

اوچه ایروحه: زمانی که قلعه نویی به جای اینکه سرمربی تیم پاختاکور ازبکستان شود، ناگهان سرمربی مس شد، بازیکنی از لیگ ازبکستان به کرمان آورد که مبلغ دریافتی او برای نیم فصل آنقدر زیاد بود که حسابی سروصدا به راه انداخت. اوچه مهاجم آفریقایی بلند قد مس خیلی بازیکن بدی نبود و در نیم فصل 4 گل برای این تیم به ثمر رساند ولی او به اندازه توانایی فنی اش پول نگرفت تا کرمانی ها از او دل خوشی نداشته باشند و با رفتن قلعه نویی از مس او نیز به طور کلی از فوتبال ایران خارج شود.

سکوفوفانا: یکی دیگر از بازیکنان آفریقایی که در لیگ برتر پیراهن مس را بر تن کرد. مدافع وسطی که سطحی پائین تر از بازیکنان ایرانی داشت و به نظر می رسید از آن بازیکنانی است که به مس کرمان قالب شده است! او در اکثر بازی ها ذخیره بازیکنان ایرانی و حتی جوان می شد.

جییوانی فابیو: بازیکنی که از روز اول ورودش به کرمان حرف و حدیث به دنبال خود داشت! در همان ابتدا خیلی ها او را سرجهازی ادینهو می دانستند و معتقد بودند تمدید قرارداد ادینهو با مس منوط به حضور این بازیکن برزیلی در این تیم بوده است! بعد از ورودش مشخص شد که او رباط صلیبی پاره کرده است و مصدومیت وحشتناکی را در پرونده داد. بعد از این موضوع هم در نهایت کاشف به عمل آمد که او سابقه بازی در لیگ اسرائیل را داشته است و همه این ها در کنار بازی های معمولی او سبب شد که کسی عملکرد او را با بازی های فنی به خاطر نیاورد! هرچند او یک گل به استقلال تهران در کرمان هم زد اما کلا بازیکنی است که هواداران مس بازی های او را به زور به خاطر می آورند.

جرج مرات: در فصل 90 لیگ برتر، اوج فاجعه برای ورود بازیکنان خارجی به فوتبال مس کرمان بود. یکی از این فاجعه ها جرج مرات سوئدی بود که برای تیم ملی سوریه بازی کرد و منجر به حذف این تیم از رقابت های مقدماتی ملت های آسیا شد چراکه اجازه بازی در این تیم را نداشت. مرات هرچند چهره ای به شدت فتوژنیک و اندامی چشم نواز داشت اما از نظر بازی او یکی از بدترین خارجی های تاریخ فوتبال مس محسوب می شد که علی رغم پول زیادی که دریافت کرده بود، کمترین تاثیر را برای مس داشت و در نهایت قرارداد سنگین او، مس را تا آستانه کسر امتیاز نیز قرارداد.

آندره باریوس: بازیکن برزیلی که قرار بود جای ادینهو را در مس بگیرد اما خیلی ها به فوتبالیست بودن او هم مشکوک بودند! باریوس در همان سال کذایی 90 و در تیم صمد مرفاوی به مس آمد و یکی از دلایلی بود که مس آن فصل را با کابوس دست و پنجه نرم کند. بلاژویچ بعد از امدنش به مس به سرعت او را دیپورت کرد. تنها خاطره ای که از او به یاد مانده است گلی بود که از روی ضربه آزاد به سپاسی زد و مس در نهایت آن بازی را باخت تا در باشگاه مس زلزله رخ دهد!

کارلوس ادرواد: از این بازیکن و کارایی اش برای مس اگر اطلاعاتی به ما دهید می توانید از جوایز ارزشمند ما بهره مند شود!! تنها این را بدانید که او هم سال 90 در مس بازی می کرد!

آرارات آرکلیان: در بین بازیکنان خارجی سال 90، بهترین بازیکن یک ارمنی نه چندان با کیفیت بود که در قلب خط دفاعی مس بازی می کرد. آرارات هرچند قدوقامت خوبی داشت ولی کیفیت فوتبال بالایی نداشت و یک گل هم برای مس به ثمر رساند.

وژنوویچ: حضور میرسلاو بلاژویچ در تیم مس سبب شد که پای بازیکنان صرب و حوزه دریای بالکان در کرمان باز شود. بلاژویچ برای یک نیم فصل از وژنوویچ برای  تیم مس استفاده کرد که گل او در بازی تاریخی مس و شاهین بوشهر یکی از علل ماندگاری مس در لیگ برتر آن فصل بود. وژنوویچ هرچند کیفیت خیلی عالی نداشت ولی به مراتب از بازیکنان خارجی دیگری که در آن فصل به کرمان آمده بودند خیلی بهتر بود.

ایوان پتروویچ: یکی از شناخته شده ترین بازیکنان خارجی فوتبال ایران که تقریبا در تمامی تیم های ایرانی چرخی زد و در نهایت فوتبال خود را در ایران با تیم مس کرمان به پایان رساند. پتروویچ که با مبلغ گران به کرمان آمد، اصلا درخشش بازی های قبل خود در تیم های سابقش را نداشت و هرچند 7 پاس گل در مس داد، اما در نهایت ذخیره ای بیشتر در تیم مس نبود و بعد از آن راهی تایلند شد تا فوتبالش را در این کشور دنبال کند.

میلان میاتوویچ: تنها دروازه بان خارجی تاریخ تیم فوتبال مس که هرچند به نظر می رسید با اضافه وزن به کرمان آمده است اما بهرشکل عملکرد خوبی از نظر آماری در دروازه مس داشت و در فصلی که مس بیشترین آمار کلین شیت تاریخ خود در لیگ برتر ا ثبت کرد، او نیز در این رکورد صاحب سهم بود.

استفان باتس: تنها مربی که در کرمان به او بازی داد ابراهیم قاسمپور بود و خیلی ها ورود او و بازی ثابتش برای مس را حاصل رفاقت این بازیکن با فرزند ابراهیم قاسمپور می دانستند.... بعد از رفتن قاسمپور نیز هواداران مس از اینکه دیگر به این بازیکن بازی نرسید البته بسیار خشنود بودند!

سمیر بکریچ: بازیکن بوسنیایی که از نظر فنی سطح تقریبا خوبی داشت اما در مس فاجعه بار فصل 92، او نیز سوخت شد. در حالی که قرار بود لیست مازاد مس برای نیم فصل دوم اعلام شود، قرار گرفتن نام او در بین این بازیکنان توسط پرویز مظلومی خیلی ها را شاکی کرد و خیلی ها این اقدام را جزو خیانت های مظلومی به تیم فوتبال مس ارزیابی می کردند که جا را برای بازیکنان مصدوم و بی کیقیت خود در نیم فصل سقوط مس از لیگ برتر باز کرد.

یان فایف: بازیکن استرالیایی که با سروصدای زیاد به مس آمد و قرار بود خط دفاع تیم را تقویت کند اما خودش تبدیل به پاشنه آشیل خط دفاع مس شد!! او با مبلغی گران به تیم آمد و یک دهم این مبلغ هم برای مس کارایی نداشت.

جونیور: آخرین بازیکن خارجی که تا امروز به مس آمد و در سال92 پرویز مظلومی سطح فنی او را شخصا تائید کرد اما زمانی که در زمین بازی حاضر شد، خیلی ها را به یاد دیکارموی پرنده فروش در پرسپولیس انداخت. او روزی که قصد داشت ایران را ترک کند، دلالانی که او را به کرمان آورده بودند، همه پول هایش را با قرارداد عجیبی که با او امضا کرده بودند، به نوعی در جیب گذاشتند تا این بازیکن با گریه از باشگاه پول قرض بگیرد و به کشورش برگردد و احتمالا به حرفه ای غیر از فوتبال روی بیاورد!!

سعید قرایی